بيماريهاي کلون ورکتوم
بيماريهاي کلون ورکتوم و انتهاي آن، بيماريهايي است که نيمي از مردم در طول عمر خود به يکي از آنها حداقل براي مدتي گرفتار مي‌شوند و تعدادي از آنها درنهايت مجبور به استفاده از جراحي براي نجات از آن خواهند شد و عده‌اي نيز جان خود را به خاطر ابتلاء به آنها از دست خواهند داد. لذا بخاطر اهميت فوق‌العاده آنها، تعدادي از آنها را به اجمال توصيف کرده و درنهايت راههاي مقابله با آن را بررسي مي کنيم.
يبوست: کارکردن شکم کمتر از 3 بار در هفته عليرغم مصرف رژيم پرحجم (گياهي) را يبوست مي‌نامند.
علل يبوست ممکن است ناشي از يک سري بيماريها مثل کم‌کاري
تيروئيد و يا حاملگي يا بي‌حرکتي فرد يا ماندن طولاني در بستر و غيره و يا بعلت کم مصرف کردن غذاهاي حجم‌دار گياهي (پرفيبر) باشد. هريک از اين علل که باشد در صورت عدم درمان منجر به يک سري از بيماريهاي مقعدي مثل آبسه، هموروئيد، فيسور (شقاق)، پرولاپس، ولولوس، فيستول و حتي سرطان روده بزرگ مي‌شود. لذا درمان يبوست با تغيير در رژيم غذايي در مرحله اول و اصلاح هورمونها و عوامل زمينه‌اي و درنهايت استفاده از داروهاي خاص قبل از ابتلاء به عوارض آن لازم بوده و جدي مي‌باشد.
اسهال: دفع مدفوع آبکي بيشتر از 3 بار در ر وز اسهال نام دارد. اسهال نيز مي‌تواند به علت بيماريهاي زمينه‌اي مثل پرکاري تيروئيد، روده تحريک‌پذير، تغييرات هورموني و شيميايي بدن، تغيير فلور ميکروبي روده (گاستروآنتريت) و... مي‌باشد.
با هر علتي که باشد اگر اسهال رفع نگردد منجر به مشکلات حادي مثل کاهش پتاسيم و آب بدن مي‌شود که مي‌تواند حتي کشنده باشد (مثل وبا) و همچنين در اسهال مزمن مي‌تواند اختلالها و بيماريهايي را در روده بزرگ و مقعد ايجاد نمايد مثل شقاق، بيرون‌زدگي روده (پرولاپس). لذا اسهال قبل از ايجاد عوارض بايد درمان شود.
سرطان روده: چهارمين سرطان شايع انسان بعد از يبوست و ريه و پستان در خانمها و پروستات در آقايان سرطان روده مي‌باشد.
شايعترين علائم آن تغيير در اجابت مزاج، خونريزي از مقعد بدون درد، دفع کف، بي‌اشتهايي، از دست دادن وزن بي‌علت و غيره مي‌باشد. بهترين کار در برابر آن پيشگيري است و راهکار آن استفاده از رژيمهاي غذايي مي‌باشد که اولاً در آن رنگدانه نباشد. ثانياً از گوشت قرمز و غذاهايي که منجر به يبوست مي‌شود کمتر استفاده شود. ثالثاً شکم مرتب کار کند و زمان ماندن غذا در روده به حداقل برسد. در صورت پيداشدن علائم اگر زود تشخيص داده شود بيمار مي‌تواند درمان قطعي گردد.
هموروئيد (بواسير(
واريس وريدهاي ناحيه مقعد مي‌باشد که مي‌تواند وريدهاي داخل مقعدي يا خارج مقعدي باشد. شايعترين علامت آن خونريزي بدون درد در حين و بعد از اجابت مزاج و خروج توده‌اي (عروق واريسي) در زمان اجابت مزاج است. که پس از پيشرفته‌تر شدن بيماري توده بيرون آمده ديگر به داخل نخواهد رفت. علت ايجاد آن يبوست و گاهي اسهال طولاني مدت و افزايش فشار داخل شکمي مي‌باشد و اگر ايجاد شد بايد هرچه سريعتر در مرحله اول درمان طبي شود و در صورت عدم آن با درمانهاي مختلف جراحي مثل استفاده از رابرباند (انداختن کش دور آنها) ليزر، کرايو، دستگاه هال و جراحيهاي مختلف درمان شود.
فيسور (شقاق(
عبارتست از بوجود آمدن يک شکاف در ناحيه مقعد که ناشي از تحريک اين ناحيه به علت اسهال، يبوست يا بيماريهاي زمينه اي روده بزرگ و يا اسپاسم عضله مقعدي مي‌باشد.
در ابتدا يک ترک سطحي با درد زياد خصوصاً در زمان اجابت مزاج و سوزش و خارش است که تدريجاً با عميق شدن شکاف حاصله به دنبال عدم درمان صحيح منجر به تشکيل يک ندول (برجستگي) کوچک در قدام و خلف آن و احساس يک گوشت اضافي در جلوي آن مي‌گردد. درمان، رفع علت زمينه‌اي خواه اسهال يا يبوست و يا بيماريهاي انتهاي روده مثل کرون است. در صورت مزمن شدن آن درمان، جراحي و رفع اسپاسم عضلات آن ناحيه مي‌باشد.
آبسه اطراف مقعد:
متورم شدن دردناک اطراف مقعد به علت عفونت اين ناحيه است که بيماري با درد و تورم و قرمزي ناحيه و درنهايت تب و لرز ظاهر مي‌شود. علت آن بسته شدن مجراي غدد اين ناحيه مي‌باشد. در صورت بوجود آمدن درمان آن جراحي اورژانس و تخليه آن مي‌باشد و در صورت عدم درمان منجر به تخليه به صورت خودبخود در داخل روده و خارج آن مي‌باشد که ايجاد بيماريي به اسم فيستول مي‌کند که بيمار دائماً داراي ترشح از سوراخ‌هايي که اطراف مقعد ايجاد شده مي‌باشد که در اين صورت درمان صرفاً جراحي خواهد بود. براي جلوگيري از آن
نرم نگه‌داشتن اجابت
مزاج و عدم تشکيل آبسه راه پيشگيري از آنست و در صورت ايجاد آبسه بايد تخليه اورژانس انجام شود.
کوليت:
عبارتست از تحريک‌پذير شدن انتهاي روده بزرگ که مي‌تواند علل مختلف از جمله ويروسها، ميکروبها، انگلها، اشعه درماني، داروها و يا حتي علل عصبي داشته باشد. بيمار از دردهايي که در شکم ايجاد مي‌شود و چندين دقيقه طول مي‌کشد و سپس بيمار را رها مي‌کند شکايت دارد. همچنين کارکردن پر سروصداي شکم با گاز و درد و تعداد دفعات زياد و با قوام اسهالي از ديگر علائم آنست. درمان رفع علت آنست و در صورتي که عصبي باشد (شايعترين علت) رفع اضطراب بيمار و کم‌کردن حرکات روده درمان آنست و اگر علت ديگري داشته باشد آن مشکل زمينه‌اي بايد درمان شود. انواعي از آن نيز مثل کرون يا کوليت اولسروز درمان طولاني مدت نياز خواهد داشت.
پرولاپس رکتوم:
عبارتست از بيرون‌زدگي روده در حين اجابت مزاج که در مراحل اوليه قسمتي يا تمام روده بزرگ بيرون آمده و پس از آن مجدداً داخل مي‌رود. در صورت ادامه يافتن آن روده بيرون آمده داخل نخواهد رفت و فرد مجبور است خود آن را با دست به داخل هدايت کند. تدريجاً به جز بيرون‌زدگي روده بيمار دچار خونريزي از مقعد و درجاتي از بي اختياري مدفوعي خواهد شد. درمان در مراحل اوليه از بين بردن فشار داخل شکمي حين اجابت مزاج با درمان طبي است. در صورتي که شديد شود جراحي و ثابت کردن روده در داخل لگن و يا قطع ميزان اضافي و بيرون‌زده درمان آن خواهد بود.
پوليپ‌ها:
پوليپ ها زوائدي از روده است که به صورت مادرزادي يا اکتسابي در روده ايجاد مي‌شود که مي‌تواند يک عدد تا هزاران عدد باشد. مي‌تواند ارثي يا غيرارثي باشد. مي تواند کوچکتر از يک ميلي‌متر يا بزرگتر از دهها سانتي‌متر باشد. مي‌تواند در نوزاد يک ماهه تا پير 90 ساله باشد و با افزايش سن شانس ابتلاء به آن بيشتر مي‌شود مي تواند خوش خيم يا بدخيم باشد.
علائم آن عبارتست از خونريزي از مقعد، دل‌پيچه‌هاي مکرر، بيرون زدن توده‌اي درحين اجابت مزاج و برگشتن آن به داخل مقعد و غيره. تشخيص به موقع و خارج‌کردن آن با کلونوسکوپ (اندوسکوپي روده) اگر کوچک و پايه دار باشد درمان آنست و اگر بزرگ و يا بدون پايه باشد درمان جراحي لازم است.
ديورتيکول:
عبارتست از تشکيل و خروج کيسه‌هايي از جدار روده بزرگ در نقاط ضعيف آن که علت آن بالارفتن فشار داخلي روده است. بيماري شايعي است که با افزايش سن شانس تشکيل آن بالا مي رود به نوعي که در 80 سالگي
80% مردم مبتلاء به آن مي‌شوند. در صورت تشکيل مي‌تواند بي علامت باشد ولي در صورت علامت‌دار بودن علائم آن خونريزي شديد از مقعد همراه درد در ناحيه سمت چپ و پائين لگن، لرز و ايجاد توده در اين ناحيه و درد متناوب مي باشد. ابتداء درمان علامتي و درمان عفونت و آبسه ناشي از آن انجام مي‌شود. در صورت جواب ندادن آن و خونريزي شديد درمان جراحي لازم خواهد بود.
